Το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου

Το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου, το γνωστό σε όλους EURO, αποτελεί την κορυφαία διοργάνωση Εθνικών ομάδων της UEFA. Όπως και το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια και ενδιάμεσα πραγματοποιείται προκριματική φάση.

Διαβάστε ακόμη: Οι τίτλοι των Εθνικών ομάδων

Από το 1960 μέχρι σήμερα το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου πραγματοποιήθηκε 17 φορές. Πιο κάτω ακολουθούν στατιστικά στοιχεία και πληροφορίες από την ιστορία του θεσμού.

• Εκτός από τις πρώτες πέντε διοργανώσεις (1960-1976) και αυτήν του 2021 (Euro 2020), σε όλες τις υπόλοιπες οι χώρες που φιλοξενούσαν τους αγώνες προκρίνονταν απευθείας στην τελική φάση, χωρίς να χρειαστεί να αγωνιστούν στα προκριματικά.
• Στις πρώτες έξι τελικές φάσεις (1960-1980) διεξαγόταν και αγώνας για την 3η θέση, κάτι που έπειτα καταργήθηκε.
• Φάση ομίλων πραγματοποιήθηκε πρώτη φορά το 1980. Μέχρι τότε το τρόπαιο κρινόταν ουσιαστικά σε τουρνουά “Final Four”.
• Από τις 17 φορές που το τρόπαιο βρήκε κάτοχο, στις 11 ο τελικός κρίθηκε στην κανονική διάρκεια, όμως το 1968 σε επαναληπτικό αγώνα. Από τις υπόλοιπες έξι φορές, τις τέσσερις ο τίτλος κρίθηκε στην παράταση, με δύο τελικούς να ολοκληρώνονται με χρυσό γκολ, ενώ δύο φορές ο νικητής βγήκε από τη διαδικασία των πέναλτι.
• 36 Εθνικές ομάδες συμμετείχαν σε τελική φάση, με τη σημείωση όμως πως δεν θεωρούνται νέες αυτές των κρατών που διαλύθηκαν. Στη Γερμανία πιστώνονται οι συμμετοχές και οι επιτυχίες της Δυτικής Γερμανίας, η Τσεχία αποτελεί τη συνέχεια της Εθνικής Τσεχοσλοβακίας, ενώ Ρωσία και Σερβία αποτελούν διάδοχοι των Εθνικών Σοβιετικής Ένωσης και Γιουγκοσλαβίας αντίστοιχα.
• 13 Εθνικές ομάδες έφτασαν μέχρι τον τελικό της διοργάνωσης και 10 από αυτές κατέκτησαν το τρόπαιο. Ο λόγος για τις Ισπανία, Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Δανία, Ολλανδία, Τσεχία (Τσεχοσλοβακία) και Σοβιετική Ένωση. Μόνο χαμένους τελικούς μετρούν Αγγλία, Βέλγιο και Γιουγκοσλαβία.
• Αγώνες της διοργάνωσης φιλοξενήθηκαν σε 21 χώρες, με το μεγάλο αριθμό να προκύπτει από το Euro 2020, που έγινε το Καλοκαίρι του 2021 λόγω κορονοϊού, όπου πραγματοποιήθηκε σε 11 χώρες της Ευρώπης. Ακόμη, τρεις φορές υπήρξε συνδιοργανώθηκε από δύο χώρες, ενώ το 1976 που έγινε στη Γιουγκοσλαβία τα ματς διεξήχθησαν σε Σερβία και Κροατία.
• Τρεις οικοδέσποινες ομάδες (Ισπανία, Ιταλία και Γαλλία) κατέκτησαν το τρόπαιο, ενώ ισάριθμες (Πορτογαλία, Γαλλία και Αγγλία) έχασαν στον τελικό. Σημειώνεται πως η Αγγλία ήταν οικοδέσποινα του τελικού και αρκετών άλλων αγώνων στο Euro 2020 όχι όμως ολόκληρου του τουρνουά.
• Μοναδική Εθνική ομάδα που πέτυχε “back to back” είναι η Ισπανία με τις κατακτήσεις του 2008 και 2012. Η Σοβιετική Ένωση που ήταν η πρώτη νικήτρια της διοργάνωσης είχε την ευκαιρία να σηκώσει το τρόπαιο και τέσσερα χρόνια μετά αλλά έχασε στον τελικό. Τρεις σερί τελικούς έπαιξε η Γερμανία από το 1972 μέχρι το 1980 αλλά είχε ηττηθεί ενδιάμεσα.
• Το 1992 η Δανία συμμετείχε παρότι δεν προκρίθηκε από τα προκριματικά. Λόγω της αποχώρησης της Γιουγκοσλαβίας έπειτα από τη διάλυσης της εκείνη τη χρονιά αποφασίστηκε να την αντικαταστήσει η χώρα που τερμάτισε πιο κάτω της στα προκριματικά. Αυτή ήταν η Δανία, η οποία κατάφερε να κατακτήσει το τρόπαιο.
• Το 2004 οι ομάδες που αναμετρήθηκαν στον εναρκτήριο αγώνα έφτασαν μέχρι τον τελικό. Η Ελλάδα νίκησε την οικοδέσποινα Πορτογαλία και στους δύο αγώνες.
• Συνολικά στην τελική φάση διεξήχθησαν 388 αγώνες. Οι 276 ήταν στη φάση των ομίλων, 24 για τη φάση των «16», 32 προημιτελικοί, 32 ημιτελικοί, 6 για κατάληψη της 3ης θέσης και 18 τελικοί.
• Τις παραπάνω συμμετοχές και περισσότερους αγώνες μετράει η Γερμανία, 13 και 58 αντίστοιχα.
• Εννέα χώρες και συνολικά 12 φορές επιτεύχθηκε το απόλυτο σε φάση ομίλων, δηλαδή τρεις νίκες σε ισάριθμους αγώνες: 1984 Γαλλία, 2000 Πορτογαλία & Ιταλία, 2004 Τσεχία, 2008 Κροατία, Ολλανδία & Ισπανία, 2012 Γερμανία, 2020 Ιταλία, Βέλγιο & Ολλανδία και 2024 Ισπανία.
• Στην τελική φάση σημειώθηκαν 946 γκολ. Τα περισσότερα στο Euro 2020, 142 στον αριθμό, αλλά υψηλότερος μέσος όρος τερμάτων ήταν το 1976, με 19 σε τέσσερις αγώνες, δηλαδή μ.ο. 4,75 γκολ ανά παιχνίδι.
• Ένας αγώνας κρίθηκε με τη ρίψη νομίσματος. Συγκεκριμένα στη διοργάνωση του 1968 και μάλιστα έκρινε πρόκριση σε τελικό.
• Στην παράταση κρίθηκαν 20 αγώνες, οι τρεις από αυτούς με χρυσό γκολ και ένας με αργυρό γκολ.
• 25 αγώνες κρίθηκαν στη διαδικασία των πέναλτι, με δύο να ήταν τελικοί και στον ένα δημιουργήθηκε το γνωστό σε όλους πέναλτι αλά Πανένκα.
• Χωρίς νικητή σε κανονική διάρκεια ή/και παράταση ολοκληρώθηκαν οι 102 από τους 388 αγώνες. Συνολικά σημειώθηκαν 20 διαφορετικά τελικά σκορ, με περισσότερες το 1-0, 72 για την ακρίβεια.

Οι κατακτήσεις τροπαίων στη διοργάνωση και οι χαμένοι τελικοί κάθε χώρας:

• Ισπανία 4 τρόπαια (1964, 2008, 2012, 2024) και 1 χαμένος τελικός (1984)
• Δυτική Γερμανία * / Γερμανία 3 τρόπαια (1972, 1980, 1996) και 3 χαμένοι τελικοί (1976, 1992, 2008)
• Ιταλία 2 τρόπαια (1968, 2020) και 2 χαμένοι τελικοί (2000, 2012)
• Γαλλία 2 τρόπαια (1984, 2000) και 1 χαμένος τελικός (2016)
• Πορτογαλία 1 τρόπαιο (2016) και 1 χαμένος τελικός (2004)
• Σοβιετική Ένωση 1 τρόπαιο (1960) και 3 χαμένοι τελικοί (1964, 1972, 1988)
• Τσεχοσλοβακία ** / Τσεχία 1 τρόπαιο (1976) και 1 χαμένος τελικός (1996)
• Ολλανδία 1 τρόπαιο (1988)
• Δανία 1 τρόπαιο (1992)
• Ελλάδα 1 τρόπαιο (2004)
• Χωρίς τρόπαιο και από δύο χαμένους τελικούς: Γιουγκοσλαβία (1960, 1968), Αγγλία (2020, 2024)
• Χωρίς τρόπαιο και από ένα χαμένο τελικό: Βέλγιο (1980).

*Η Γερμανία αγωνιζόταν ως Δυτική Γερμανία όταν κατέκτησε το τρόπαιο το 1972 και το 1980, ενώ ενδιάμεσα ηττήθηκε στον τελικό το 1976.
**Το τρόπαιο του 1976 το κατέκτησε η Τσεχοσλοβακία, στον χαμένο τελικό του 1996 συμμετείχε ως Τσεχία.