Το Χρυσό Παπούτσι και οι κορυφαίοι σκόρερ
Το Χρυσό Παπούτσι είναι το βραβείο που δίνεται κάθε χρόνο στον ποδοσφαιριστή που σημείωσε τα περισσότερα γκολ σε αγώνες Πρωταθλήματος στις χώρες της Ευρώπης. Οι κορυφαίοι σκόρερ διεκδικούν τη διάκριση αυτή παράλληλα με το αντίστοιχο βραβείο στο Πρωτάθλημα που αγωνίζονται, με τη διαφορά πως εάν κάποιος πάρει μεταγραφή στα μέσα της σεζόν σε άλλη χώρα παραμένει στην κούρσα για το Ευρωπαϊκό Χρυσό Παπούτσι.
Σε αντίθεση με άλλα βραβεία που χρειάζονται ψήφοι από πάνελ, ποδοσφαιριστές, φιλάθλους κλπ για να το κερδίσει κάποιος, το Χρυσό Παπούτσι καταλήξει σε αυτόν με τα περισσότερα γκολ. Σε αυτό βάλτε μια σημείωση όμως, αφού από τη σεζόν 1996-1997 προστέθηκε σύστημα βαθμολόγησης ανάλογα με το πόσο κορυφαίο Πρωτάθλημα αγωνίζεται κάποιος.
Όσοι αγωνίζονται σε μικρομεσαία Πρωταθλήματα κάθε γκολ τους μετράει για ένα πόντο και όσοι παίζουν στα κορυφαία Πρωταθλήματα παίρνουν δύο πόντους για κάθε γκολ, ενώ ενδιάμεσα υπάρχουν Πρωταθλήματα με συντελεστή 1.5 για κάθε γκολ. Από όταν θεσπίστηκε αυτό μόνο τρεις φορές ο νικητής προήλθε από τέτοιο Πρωτάθλημα και πρόκειται για τον Μάριο Ζαρντέλ το 1999 και το 2002 παίζοντας στην Πορτογαλία με τις Πόρτο και Σπόρτινγκ Λισαβόνας αντίστοιχα, ενώ ο άλλος ήταν ο Χένρικ Λάρσον το 2001 στη Σκωτία με τη Σέλτικ.
Το Χρυσό Παπούτσι δίνεται εδώ και 57 χρόνια, από τη σεζόν 1967-1968, αν και το βραβείο δόθηκε 60 φορές, αφού τρεις χρονιές υπήρξε ισοβαθμία. Συνολικά 42 ποδοσφαιριστές από 26 χώρες κέρδισαν το Χρυσό Παπούτσι, με τους 12 εξ αυτών πάνω από μια φορά. Το βραβείο κέρδισαν παίκτες από 18 πρωταθλήματα και 35 διαφορετικές ομάδες.
Από τους 12 που το κέρδισαν πάνω από μια φορά, οι δύο το πέτυχαν μάλιστα και με διαφορετικές ομάδες. Ο λόγος για τον Κριστιάνο Ρονάλντο με τις Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και Ρεάλ Μαδρίτης και τον Λούις Σουάρες αγωνιζόμενος με τις Λίβερπουλ και Μπαρσελόνα. Περισσότερες φορές το βραβείο κέρδισε ο Λιονέλ Μέσι, έξι στον αριθμό!
Από το 1967 μέχρι σήμερα άλλαξαν κάποια πράγματα, όπως ο τρόπος βαθμολόγησης που αναφέραμε πιο πάνω, που δημιουργήθηκε λόγω θεμάτων που είχαν προκύψει μέσα στα χρόνια. Το Χρυσό Παπούτσι δινόταν από το περιοδικό France Football μέχρι τη σεζόν 1990-1991 όταν και αποφασίστηκε η διακοπή του λόγω προβλημάτων που προέκυψαν. Είτε λόγω των νέων Πρωταθλημάτων που έκαναν την εμφάνιση τους μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης αλλά και αμφιβολίες για τα νούμερα των τερμάτων, σε μια εποχή που η ενημέρωση δεν είχε καμία σχέση με όσα έχουμε σήμερα που μαθαίνουμε για γκολ, σκόρερ αλλά και έχουμε εικόνα για ένα τέρμα που σημειώθηκε σε οποιοδήποτε μέρος της γης.
Από τη σεζόν 1996-1997 το Χρυσό Παπούτσι απονέμεται από την Ένωση Αθλητικών Περιοδικών της Ευρώπης, ενώ όσοι έπρεπε να κερδίσουν ενδιάμεσα (1992-1996) αυτών των αλλαγών, το βραβείο τους δόθηκε ετεροχρονισμένα. Το 1987 αρχικά το χρυσό παπούτσι δόθηκε στο Ρουμάνο Ροντιόν Καματάρου, αλλά τρία χρόνια μετά αποκλείστηκε και επίσημα νικητής είναι ο Τόνι Πόλστερ.
Από τα 60 βραβεία που δόθηκαν, 30 κατέληξαν σε ποδοσφαιριστή που αγωνιζόταν στο Πρωτάθλημα της χώρας του, με έναν εξ αυτών να είναι ο Σωτήρης Καϊάφας με την Ομόνοια Λευκωσίας το 1976! Τα άλλα τα 30 βραβεία είχαν νικητή ξένο ποδοσφαιριστή, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται ο Νίκος Μαχλάς το 1998 όταν πήρε το Χρυσό Παπούτσι παίζοντας στην Ολλανδία με τη φανέλα της Φίτεσε!
Αναλυτικά οι κορυφαίοι σκόρερ ανά χρονιά και ο αριθμός των γκολ που πέτυχαν:
1967-1968 Eusébio 42 γκολ
1968-1969 Petar Zhekov 36 γκολ
1969-1970 Gerd Müller 38 γκολ
1970-1971 Josip Skoblar 44 γκολ
1971-1972 Gerd Müller 40 γκολ
1972-1973 Eusébio 40 γκολ
1973-1974 Héctor Yazalde 46 γκολ
1974-1975 Dudu Georgescu 33 γκολ
1975-1976 Σωτήρης Καϊάφας 39 γκολ
1976-1977 Dudu Georgescu 47 γκολ
1977-1978 Hans Krankl 41 γκολ
1978-1979 Kees Kist 34 γκολ
1979-1980 Erwin Vandenbergh 39 γκολ
1980-1981 Georgi Slavkov 31 γκολ
1981-1982 Wim Kieft 32 γκολ
1982-1983 Fernando Gomes 36 γκολ
1983-1984 Ian Rush 32 γκολ
1984-1985 Fernando Gomes 39 γκολ
1985-1986 Marco van Basten 37 γκολ
1986-1987 Toni Polster 39 γκολ
1987-1988 Tanju Çolak 39 γκολ
1988-1989 Dorin Mateuț 43 γκολ
1989-1990 Hristo Stoichkov 38 γκολ & Hugo Sánchez 38 γκολ
1990-1991 Darko Pančev 34 γκολ
1991-1992 Ally McCoist 34 γκολ
1992-1993 Ally McCoist 34 γκολ
1993-1994 David Taylor 43 γκολ
1994-1995 Arsen Avetisyan 39 γκολ
1995-1996 Zviad Endeladze 40 γκολ
1996-1997 Ronaldo 34 γκολ
1997-1998 Νίκος Μαχλάς 34 γκολ
1998-1999 Mário Jardel 36 γκολ
1999-2000 Kevin Phillips 30 γκολ
2000-2001 Henrik Larsson 35 γκολ
2001-2002 Mário Jardel 42 γκολ
2002-2003 Roy Makaay 29 γκολ
2003-2004 Thierry Henry 30 γκολ
2004-2005 Thierry Henry 25 γκολ & Diego Forlán 25 γκολ
2005-2006 Luca Toni 31 γκολ
2006-2007 Francesco Totti 26 γκολ
2007-2008 Cristiano Ronaldo 31 γκολ
2008-2009 Diego Forlán 32 γκολ
2009-2010 Lionel Messi 34 γκολ
2010-2011 Cristiano Ronaldo 40 γκολ
2011-2012 Lionel Messi 50 γκολ
2012-2013 Lionel Messi 46 γκολ
2013-2014 Luis Suárez 31 γκολ & Cristiano Ronaldo 31 γκολ
2014-2015 Cristiano Ronaldo 48 γκολ
2015-2016 Luis Suárez 40 γκολ
2016-2017 Lionel Messi 37 γκολ
2017-2018 Lionel Messi 34 γκολ
2018-2019 Lionel Messi 36 γκολ
2019-2020 Ciro Immobile 36 γκολ
2020-2021 Robert Lewandowski 41 γκολ
2021-2022 Robert Lewandowski 35 γκολ
2022-2023 Erling Haaland 36 γκολ
2023-2024 Harry Kane 36 γκολ
