
Το κορυφαίο ποδοσφαιρικό γεγονός
Ο τίτλος θα μπορούσε να είναι «το κορυφαίο αθλητικό γεγονός», αλλά σεβόμενοι τους Ολυμπιακούς Αγώνες που κουβαλάνε τεράστια ιστορία θα αρκεστούμε σε αυτόν που επιλέξαμε. Ναι μεν το ποδόσφαιρο χαρακτηρίζεται δίκαια ως ο βασιλιάς των σπορ, αλλά δεν περιτριγυρίζονται όλα γύρω από αυτό. Υπάρχουν τόσο πολλά αθλήματα και κάθε ένα με αμέτρητες διοργανώσεις, ενώ χιλιάδες άνθρωποι συμμετέχουν σε αυτές.
Ασφαλώς κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει πως όταν διεξάγεται το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου κάθε τέσσερα χρόνια όλος ο πλανήτης το παρακολουθεί και λαμβάνει περισσότερη προσοχή από κάθε άλλο αθλητικό γεγονός. Το τρόπαιο του Μουντιάλ, όπως είναι γνωστή σε πολλούς η διοργάνωση, θεωρείται το «Άγιο Δισκοπότηρο» για κάθε ποδοσφαιριστή και το επίτευγμα κατάκτησης του δεν μπορεί να συγκριθεί με κάποιο άλλο, ούτε καν το Τσάμπιονς Λιγκ.
Συνεχίζοντας την περιήγηση σας στο κείμενο θα διαβάσετε αρκετά στοιχεία για την ιστορία της διοργάνωσης αλλά και διάφορα συνολικά στατιστικά από τις 22 φορές που πραγματοποιήθηκε.
- Στην πρώτη διοργάνωση το 1930 δεν πραγματοποιήθηκαν προκριματικά, με όλες τις ομάδες να συμμετέχουν μετά από πρόσκληση. Από την επόμενη και σε όσες ακολούθησαν πάντα διεξαγόταν προκριματική φάση, στην οποία δεν συμμετέχει ποτέ η χώρα που φιλοξενεί τη διοργάνωση, παίρνοντας απευθείας το εισιτήριο για την τελική φάση. Μάλιστα από το 1938 μέχρι και το 2002 δεν χρειαζόταν να δώσει προκριματικά ούτε η κάτοχος του τροπαίου, κάτι που δεν ισχύει πλέον.
- Η τέταρτη διοργάνωση, του 1950, ήταν η μοναδική που ο νικητής βγήκε μέσω ομίλου και όχι νοκ-άουτ αγώνων. Στην τελευταία αγωνιστική όμως τέθηκαν αντιμέτωπες οι ομάδες που διεκδικούσαν μαθηματικά ακόμη τον τίτλο και ήταν ουσιαστικά ένας ανεπίσημος τελικός. Στις διοργανώσεις του 1934 και 1938 δεν διεξήχθη καθόλου φάση ομίλων, αφού πραγματοποιήθηκαν εξολοκλήρου με νοκ-άουτ παιχνίδια.
- Μέχρι τον τελικό της διοργάνωσης έφτασαν 13 Εθνικές ομάδες και 8 από αυτές κατέκτησαν το τρόπαιο. Η Βραζιλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Αργεντινή, η Γαλλία, η Ουρουγουάη, η Ισπανία και η Αγγλία. Μόνο χαμένους τελικούς μετρούν η Ολλανδία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Σουηδία και η Κροατία.
- Το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο πραγματοποιήθηκε το 1930 στην Ουρουγουάη και το κατέκτησε η Εθνική ομάδα της χώρας. Άλλες πέντε οικοδέσποινες ομάδες κατέκτησαν το τρόπαιο, η Ιταλία, η Αγγλία, η Δυτική Γερμανία, η Αργεντινή και η Γαλλία. Δύο χώρες έφτασαν μέχρι τον τελικό αλλά ηττήθηκαν εντός έδρας, ο λόγος για τις Βραζιλία και Σουηδία.
- Μόνο δύο χώρες κατάφεραν να κάνουν “back to back”. Πρώτη το έπραξε η Ιταλία με τις κατακτήσεις το 1934 και το 1938, ενώ η άλλη είναι η Βραζιλία που σήκωσε το τρόπαιο το 1958 και το 1962. Η Βραζιλία μοιράζετε ακόμη ένα στατιστικό στοιχείο και αφορά τους σερί τελικούς, συμμετέχοντας σε τρεις από το 1994 μέχρι το 2002. Κέρδισε τους δύο από τους τρεις, χάνοντας στον ενδιάμεσο, σε αντίθεση με τη Γερμανία που από το 1982 μέχρι το 1990 έπαιξε σε τρεις διαδοχικούς τελικούς νικώντας μόνο στον τελευταίο. Δύο σερί χαμένους τελικούς δεν είχαν μόνο οι Γερμανοί, αλλά και η Ολλανδία με τις ήττες το 1974 και το 1978. Η Αργεντινή μετράει 50% επιτυχία στους δύο σερί τελικούς που έδωσε το 1986 και το 1990, το ίδιο και η Γαλλία με τη νίκη της το 2018 και το χαμένο τελικό του 2022.
- Τη διοργάνωση φιλοξένησαν 18 χώρες εκ των οποίων οι πέντε το έκαναν δις. Πρόκειται για τις Μεξικό, Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία και Βραζιλία. Από ένα Παγκόσμιο Κύπελλο πραγματοποιήθηκε σε Ουρουγουάη, Ελβετία, Σουηδία, Χιλή, Αγγλία, Αργεντινή, Ισπανία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Νότιο Αφρική, Ρωσία και Κατάρ, ενώ Νότιος Κορέα και Ιαπωνία συνδιοργάνωσαν το Μουντιάλ του 2002.
- Πλην της πρώτης και της τέταρτης διοργάνωσης, σε όλες τις υπόλοιπες διεξήχθη αγώνας για την 3η θέση. Το 1930 η θέση καταλήφθηκε βάσει του συνολικού απολογισμού στη διοργάνωση και το 1950 βγήκε μέσω της κατάταξης του ομίλου για ανάδειξη νικητή.
- Εθνικές ομάδες από 80 χώρες συμμετείχαν σε τελική φάση. Δεν θεωρούνται νέες ομάδες αυτές των κρατών που διαλύθηκαν ή άλλαξαν ονομασία, όπως η Σοβιετική Ένωση και η Γιουγκοσλαβία, αφού η FIFA υπολογίζει τη Ρωσία και τη Σερβία αντίστοιχα συνεχιστές των συγκεκριμένων Εθνικών ομάδων. Επίσης, στην Τσεχία πιστώνονται οι συμμετοχές της Τσεχοσλοβακίας, ενώ οι εμφανίσεις της Δυτικής Γερμανίας χρεώνονται στη Γερμανία, όχι όμως αυτές της Ανατολικής Γερμανίας.
- Για την τελική φάση της διοργάνωσης διεξήχθησαν 964 αγώνες. Οι 676 ήταν στην πρώτη φάση των ομίλων (εκ των οποίων οι πέντε Play-off λόγω ισοβαθμίας), 36 σε δεύτερη φάση των ομίλων, 6 σε όμιλο νικητή της διοργάνωσης, 97 για τη φάση των «16» (δύο ήταν επαναληπτικοί, -μονός αριθμός επειδή ένας δεν έγινε λόγω μιας αποχώρησης), 70 προημιτελικοί (δύο επαναληπτικοί), 38 ημιτελικοί, 20 για κατάληψη της 3ης θέσης και 21 τελικοί.
- Το Μουντιάλ του Κατάρ ήταν το τελευταίο που διεξήχθη χωρίς να έχουν εκπροσώπηση και οι έξι ποδοσφαιρικές συνομοσπονδίες. Καμιά χώρα δεν προκρίθηκε από την Ωκεανία αφού δυνατότητα συμμετοχής στην τελική φάση υπήρχε μόνο μέσω πλέι-οφ με αντίπαλο από άλλη συνομοσπονδία και σε αυτό επήλθε αποκλεισμός. Αυτό θα αλλάξει στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2026, με τις ομάδες από 32 να αυξάνονται σε 48 και μια Εθνική από την Ωκεανία θα περάσει απευθείας από τα προκριματικά. Η Ωκεανία (OFC) είχε μόλις τέσσερις φορές εκπροσώπηση στη διοργάνωση και ήταν όλες μονές. Κι άλλες συνομοσπονδίες απουσίασαν σε αρκετές τελικές φάσεις, με καμιά χώρα από την Αφρική (CAF) και την Ασία (AFC) να μην συμμετείχαν σε εφτά και έξι Παγκόσμια Κύπελλα αντίστοιχα. Αντιθέτως, η UEFA (Ευρώπη), η CONMEBOL (Νότιος Αμερική) και η CONCACAF (Βόρεια, Κεντρική Αμερική & Καραϊβική) δεν έλειψαν ποτέ από το Μουντιάλ.
- Η Βραζιλία είναι η μοναδική χώρα που συμμετείχε και στα 22 Παγκόσμια Κύπελλα, με τη Γερμανία να ακολουθεί με δύο λιγότερες συμμετοχές. Πιο κάτω είναι η Ιταλία και η Αργεντινή έχοντας από 18 συμμετοχές στην τελική φάση.
- Ακόμη μια πρωτιά για τη Βραζιλία, που μετράει τους περισσότερους αγώνες στην ιστορία του θεσμού. Συνολικά αναμετρήθηκε 114 φορές στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Μόνο άλλη μια χώρα έχει τριψήφιο αριθμό παιχνιδιών και είναι η Γερμανία με 112.
- Μόνο μία Εθνική ομάδα έδωσε λιγότερους από τρεις αγώνες στη διοργάνωση. Πρόκειται για την πρώτη χώρα που εκπροσώπησε την Ασία στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Ο λόγος για τις Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες, σήμερα γνωστή ως Ινδονησία. Έκανε ντεμπούτο στην τελική φάση του 1938 που πραγματοποιήθηκε εξολοκλήρου με νοκ-άουτ αναμετρήσεις, δίνοντας έτσι μόνο ένα παιχνίδι. Αγωνίστηκαν στη φάση των «16» χάνοντας με 6-0 από τη μετέπειτα φιναλίστ Ουγγαρία.
- Συνολικά σημειώθηκαν 2720 γκολ στους 964 αγώνες Παγκοσμίου Κυπέλλου, 2.69 μέσο όρο ανά παιχνίδι.
- Τα 172 γκολ είναι τα περισσότερα που επιτεύχθηκαν σε τελική φάση Μουντιάλ και σημειώθηκαν στο πιο πρόσφατο, αυτό του 2022. Πριν από αυτό, το ρεκόρ μοιράζονταν δύο διοργανώσεις, όπου είχαν επιτευχθεί από 171 τέρματα. Αυτές του 1998 στη Γαλλία και του 2018 στα γήπεδα της Ρωσίας. Σε κάθε έναν από τους 64 αγώνες αναλογούν κατά μέσο όρο 2.67 γκολ. Απλησίαστο όμως θεωρείται το ρεκόρ των 5.38 γκολ ανά αγώνα που καταγράφηκε στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958 στην Ελβετία, που σημειώθηκαν 140 γκολ σε μόλις 26 αναμετρήσεις.
- Στην παράταση κρίθηκαν 32 αναμετρήσεις. Οι 5 ήταν τελικοί, 4 ημιτελικοί, 4 προημιτελικοί, 17 φάσης των «16», 1 για 3η θέση και 1 Play-Off φάσης ομίλων.
- Με τη διαδικασία των πέναλτι κρίθηκαν 35 παιχνίδια. Οι 3 ήταν τελικοί, 5 ημιτελικοί, 14 προημιτελικοί και 13 φάσης των «16».
- Από τους 964 αγώνες οι 214 ολοκληρώθηκαν χωρίς νικητή σε κανονική διάρκεια και παράταση. Συνολικά υπήρξαν 33 διαφορετικά τελικά σκορ. Περισσότερες φορές σημειώθηκε το 1-0, 182 συγκεκριμένα.
Οι κατακτήσεις τροπαίων στη διοργάνωση και οι χαμένοι τελικοί κάθε χώρας:
- Βραζιλία 5 τρόπαια (1958, 1962, 1970, 1994, 2002) και 2 χαμένοι τελικοί (1950, 1998)
- Δυτική Γερμανία / Γερμανία 4 τρόπαια (1954, 1974, 1990, 2014) και 4 χαμένοι τελικοί (1966, 1982, 1986, 2002)
- Ιταλία 4 τρόπαια (1934, 1938, 1982, 2006) και 2 χαμένοι τελικοί 1970, 1994
- Αργεντινή 3 τρόπαια (1978, 1986, 2022) και 3 χαμένοι τελικοί (1930, 1990, 2014)
- Γαλλία 2 τρόπαια (1998, 2018) και 2 χαμένοι τελικοί (2006, 2022)
- Ουρουγουάη 2 τρόπαια (1930, 1950)
- Αγγλία 1 τρόπαιο (1966)
- Ισπανία 1 τρόπαιο (2010)
- Χωρίς τρόπαιο και τρεις χαμένους τελικούς: Ολλανδία (1974, 1978, 2010)
- Χωρίς τρόπαιο και από δύο χαμένους τελικούς: Ουγγαρία (1938, 1954), Τσεχοσλοβακία / Τσεχία (1934, 1962)
- Χωρίς τρόπαιο και από ένα χαμένο τελικό: Σουηδία (1958), Κροατία (2018)